ten Przełęcz Chajber (paszto: Przełęcz Chajber, Urdu: Dolina Chajberu) to przełęcz w północno-zachodnim Pakistanie, na granicy z Afganistanem. Łączy miasto Landi Kotal z doliną Peszawar w Jamrud, przemierzając część gór Spin Ghar. Integralna część starożytnego Jedwabnego Szlaku, od dawna ma znaczną kulturę, gospodarczy, i geopolityczne znaczenie dla handlu euroazjatyckiego. W całej historii, był ważnym szlakiem handlowym między Azją Środkową a Azją Południową i ważnym strategicznym militarnym węzłem dla różnych państw, które przejęły nad nim kontrolę. Szczyt przełęczy to 5 km (3.1 ja) wewnątrz Pakistanu w Landi Kotal, podczas gdy najniższy punkt znajduje się w Jamrud w Dolinie Peszawar. Przełęcz Khyber jest częścią azjatyckiej autostrady 1 (AH1).

W wielu wydaniach Indoaryjskiej Teorii Migracji, Indoaryjczycy zaczęli przenosić się do Indii przez przełęcz Khyber. Znane najazdy na ten obszar odbywały się głównie przez przełęcz Chajber, takich jak najazdy Cyrusa, Dariusz I, Czyngis-chan, a później Mongołowie, tacy jak Duwa, Qutlugh Khwaja i Kebek. Przed erą Kushan, przełęcz Chajber nie była powszechnie używanym szlakiem handlowym.

Przełęcz Chajber stała się kluczowym elementem Jedwabnego Szlaku, która połączyła Szanghaj na wschodzie z Kadyksem na wybrzeżu Hiszpanii. Imperia Partów i Rzymskie walczyły o kontrolę nad takimi przełęczami, aby uzyskać dostęp do jedwabiu, jadeit, Rabarbar, i inne luksusy przemieszczające się z Chin do Azji Zachodniej i Europy. Przez przełęcz Chajber, Gandhara (we współczesnym Pakistanie) stała się regionalnym centrum handlowym łączącym Bagram w Afganistanie z Taxila w Pakistanie, dodanie indyjskich towarów luksusowych, takich jak kość słoniowa, pieprz, i tekstylia do handlu Jedwabnym Szlakiem.

Wśród muzułmańskich inwazji na subkontynencie indyjskim, słynni najeźdźcy przechodzący przez przełęcz Chajber to Mahmud Ghaznavi, i afgański Muhammad Ghori i turecko-mongolski.

Wreszcie, Sikhowie pod dowództwem Ranjita Singha zdobyli przełęcz Khyber w 1834 dopóki nie zostali pokonani przez siły Wazira Akbar Khana w 1837. Hari Singh Nalwa, który przez lata obsadzał przełęcz Chajber, stał się powszechnie znany w Afganistanie.

Na północ od przełęczy Chajber leży kraj plemienia Mullagori. Na południu jest Afridi Tirah, podczas gdy mieszkańcy wsi na przełęczy są członkami klanu Afridi. Przez wieki klany Pasztunów, szczególnie Afridis i afgańskie Shinwaris, uważali przepustkę za swoje własne prawo i pobierali opłatę od podróżnych za bezpieczne zachowanie. Od dawna jest to ich główne źródło dochodu, odporność na wyzwania dla Shinwaris’ autorytet często był zaciekły.

Ze względów strategicznych, po I wojnie światowej Brytyjczycy zbudowali przez przełęcz mocno zbudowaną linię kolejową. Kolej Chajber Pass z Jamrud, w pobliżu Peszawar, do granicy afgańskiej w pobliżu Landi Kotal otwarto w 1925.

Beton podczas II wojny światowej “zęby smoka” (przeszkody czołgowe) zostały wzniesione na dnie doliny ze względu na obawy Brytyjczyków przed inwazją niemieckich czołgów na Indie Brytyjskie.

Bab-e-Chyber, brama wjazdowa na przełęcz Chajber

Przełęcz stała się powszechnie znana tysiącom mieszkańców Zachodu i Japończyków, którzy podróżowali po niej w czasach hipisowskiego szlaku, autobusem lub samochodem z Kabulu do granicy afgańskiej. Na pakistańskim posterunku granicznym, podróżnym doradzono, aby nie oddalali się od drogi, ponieważ lokalizacja była ledwo kontrolowanym obszarem plemiennym administrowanym federalnie. Następnie, po formalnościach celnych, zrobiono szybki przejazd przez przełęcz w ciągu dnia. Pomniki pozostawione przez jednostki armii brytyjskiej, a także forty na zboczu wzgórza, można było oglądać z autostrady.

Obszar Przełęczy Chajber został powiązany z przemysłem podrabiania broni, wykonywanie różnego rodzaju broni znanej kolekcjonerom broni jako kopii Chajber Pass, przy użyciu lokalnej stali i kowali’ kuźni.

Kredyt:https://pl.wikipedia.org/wiki/Khyber_Pass